मानव | स्वभाव | विषय | दृष्टि | प्रमाण |
पशु मानव | दीनता प्रधान, हीनता, क्रूरता | आहार, निद्रा, भय, मैथुन | प्रिय, हित, लाभ | अव्यवस्थाओं का प्रकाशन |
राक्षस मानव | क्रूरता प्रधान, हीनता, दीनता | आहार, निद्रा, भय, मैथुन | प्रिय, हित, लाभ | अव्यवस्थाओं का प्रकाशन |
मानव | धीरता, वीरता, उदारता | वित्तेषणा, पुत्रेषणा, लोकेषणा सहित | न्याय प्रधान, समाधान, सत्य | व्यवस्था, शिक्षा आचरण में सामरस्यता = स्वराज्य में प्रवृत्ति |
देवमानव | दया, धीरता, वीरता, उदारता | लोकेषणा सहित उपकार प्रवृत्ति | न्याय व धर्म प्रधान, सत्य | स्वराज्य में निष्ठा स्वतंत्रता में प्रवृत्ति |
दिव्य मानव | दया, कृपा, करुणा | पूर्ण जागृति उपकार प्रधान | सत्य प्रधान, धर्म व न्याय | मुक्त जीवन और स्वराज्य व स्वतंत्रता |
ज्ञानावस्था में पाँच मानव